Wellicht heb je je wel eens afgevraagd waarom sommige mensen veel meer succes in het leven hebben dan anderen. Het is een intrigerende vraag. Heeft het te maken met een optimistische instelling? Met zelfvertrouwen? Of zijn sommige mensen voor het geluk geboren?

Waarschijnlijk komt geen van deze drie antwoorden helemaal in de buurt van de waarheid. Er is een grote variëteit aan redenen waarom mensen succes hebben in het leven. Er zijn ontelbaar veel artikelen en boeken met allerhande succesformules. Alleen al het feit dat het er zoveel zijn, met nog veel meer succestips, geeft wel aan dat er geen goudgerande formules zijn.

Daarmee beweer ik niet dat deze tips waardeloos zijn. Ze kunnen dienen als inspiratie. Maar je moet zaken wel in een bepaalde context zien. Wat voor de een prima werkt, kan voor de ander een onbegaanbare weg blijken te zijn. Maar laat je niets wijs maken door mensen die veel succes in hun leven hebben. Wat deze mensen vaak gemakshalve vergeten is de factor: toeval.

Let op. Neem dus nooit zomaar advies over (ook niet van mij!). Lijkt je een tip of advies wat? Ga er dan mee experimenteren. Kijk of het betere resultaten oplevert. Behoud wat werkt en gooi alles wat niet werkt weg.

Optimisme speelt inderdaad een rol van (enige) betekenis in het leven van succesvolle mensen. Maar te veel optimisme kan leiden tot roekeloos gedrag. Het probleem met optimisme is dat wij er allemaal last van hebben. Op depressieve mensen na dan. Uit onderzoek blijkt dat depressieve mensen objectiever over zichzelf oordelen. Wellicht dat dit mede een oorzaak is van hun mentale dip?

Dan maar een flinke scheut zelfvertrouwen?

Jezelf inprenten ‘ik kan het’ werkt in de praktijk niet altijd even goed. Ik deed vroeger aan hardlopen en trainde me regelmatig het snot voor de ogen. Na een paar jaar intensief trainen was ik klaar voor het langere werk en rende ik met gemak een halve marathon. Als je dan, zoals ik destijds, in Amsterdam woont, doe je ook mee aan de lokale wedstrijden.

Ik rende redelijk mee voorin, alhoewel nooit helemaal vooraan. Maar ik was toch een stuk sneller klaar dan de meeste anderen in dezelfde wedstrijd. Na afloop wandelde ik op mijn gemakje terug naar huis. Er renden nog steeds deelnemers langs me op weg naar de finish.

Nou ja, rennen? Het was meer strompelen. Ik pikte er een paar tussenuit die me direct na de start hinderlijk in de weg hadden gelopen. Die waren niet meer geheel okselfris. Het leken wel zombies. Aan de start was het beeld toch een tikje anders. Zij zouden het wel eventjes doen. Van hun bravoure was niks meer over.

Er zijn grenzen

Zelfvertrouwen heeft zeker een positieve uitwerking op je prestaties. Maar dan wel binnen de grenzen van je capaciteiten of net er ietsje boven. Dat laatste helpt je uitstijgen boven je huidige niveau. Maar vertrouwen hebben in onhaalbare doelen op korte termijn is vragen om ellende. Of in het geval van de doodlopers: een EHBO-medewerker.

Tip. Neem kleine stapjes tegelijk. Stel je hebt een zekere angst of weerzin tegen telefonische acquisitie.. Dat geeft dus veel spanning. Aardige kans dat het niet lukt als je in een keer veel mensen gaat bellen. Begin in plaats daarvan met elke dag een of twee prospects te benaderen en breid dit aantal geleidelijk uit. Men noemt dit de Kaizen-methode.

Geluk speelt ook een rol

Malcolm Gladwell doet hier uitgebreid verslag van in zijn boek Uitblinkers. ‘Uitblinkers’ is niet helemaal een goede vertaling van de oorspronkelijke Engelse titel: Outliers. Een ‘outlier’ is zoiets als een afwijking van het normale patroon. Tot op zekere hoogte wordt de ene mens voor een dubbeltje geboren en de andere voor een kwartje, of voor nog veel meer.

Het jaar waarin je bent geboren speelt bijvoorbeeld een rol in je kansen op succes. Wist je dat veel IT- tyconen (denk aan Bill Gates en Steve Jobs) zijn geboren in 1955?

Dat bleek een ideaal jaar voor deze mensen omdat hun ontwikkeling parallel liep met de ontwikkelingen in de IT. Als je dan, zoals Bill Gates, ook nog het geluk had om op school toegang te krijgen tot een computer, dan maak je inderdaad een veel grotere kans op succes. Bill kon beschikken over een terminal op school en spendeerde heel veel tijd om zich het programmeren eigen te maken. Hij heeft zijn succes dus zeker niet behaald met lui achterover leunen.

Toen ik eenmaal mijn eerste marathon had gelopen in een tijd ruim onder de drie uur was ik zielsgelukkig. Ik kon mijzelf wijs maken dat ik sneller was dan sommige vroegere wereldrecordhouders. Mijn pech was natuurlijk dat mijn concurrenten net zo goed trainden als ik en ook wisten wat ze onderweg wel en niet mochten drinken. De vroegste marathonlopers dronken onderweg alcohol, zoals bekend ga je daar van zweven, maar niet helemaal zoals bedoeld tijdens een hardloopwedstrijd.

Wat is dan wel een van de grote geheimen van toppers?

Het is en blijft een lastige zaak, maar als ik een eigenschap zou mogen kiezen, dan is het: veerkracht. Er is veerkracht voor nodig om al die trainingsinspanningen te doen. Veerkracht is nodig om teleurstellingen te verwerken. Kortom: veerkracht is wat mensen overeind houdt in het leven.

Volgens de psychologen Karen Reivich en Andrew Shatte in hun boek ‘The Resilience Factor: 7 Keys to Finding Your Inner Strength and Overcoming Life’s Hurdles’ scoren veerkrachtige mensen hoger op de volgende vaardigheden:

• reguleren van emoties,
• impulsen in de hand houden,
• empathie,
• optimisme,
• in staat zijn oorzaken en gevolgen te analyseren,
• het vertrouwen dat iets uiteindelijk gaat lukken,
• en het vermogen contacten met anderen te leggen.

Je vindt een uitgebreide toelichting van deze begrippen in het artikel ‘De grootste vriend van succes’.

Je kan het…!?

Het goede nieuws is dat iedereen deze vaardigheden kan ontwikkelen. In meer of mindere mate zijn de meesten onder ons er al mee gezegend. Je weet nu wat je te doen staat. Het rijtje aflopen en eerlijk beoordelen hoe je op deze punten scoort. Vervolgens ga je schaven aan de zwakst ontwikkelde vaardigheden. Dat is toch wat andere koek dan alleen maar een positieve instelling. Zo bekeken is succes verdikkeme een werkwoord.