Welke van de twee volgende opties verkies je? Positieve gedachten of negatieve gedachten? Rare vraag. Natuurlijk gaat je voorkeur uit naar positieve gedachten. Toch is er iets vreemds aan de hand in onze maatschappij. Als je niet positief denkt of optimistisch gestemd bent, zou er iets hopeloos mis met je zijn.

Je gezondheid loopt gevaar, je ontloopt je verantwoordelijkheid en succes kun je wel op je buik schrijven.

Extreem positief denken en het gedachtegoed dat talloze auteurs en zelfhulpgoeroes daarbij prediken heeft een stuitende omvang aangenomen. Alles moet tegenwoordig leuk zijn. De ontkenning van negatieve gedachten is naar mijn smaak een ontkenning van een deel van ons leven.

Let wel. Ik heb het over de extreme nadruk en dwang die men legt op positief denken. Daar heb ik grote moeite mee. Positieve gedachten zijn natuurlijk prima. Ik pleit hier echter voor een gezond portie realisme.

Eenvoudig theorietje

De theorie is van een ontstellende eenvoud: als je positief denkt dan trek je als een wandelende magneet positieve gebeurtenissen in je leven aan. Het is dus slechts een kwestie van je blokkades opruimen. Daar helpen de goeroes en de ontelbare zelfhulpboeken je een handje mee, tegen een vergoeding (uiteraard).

Sommigen gaan nog veel verder en wijten allerlei gezondheidsproblemen aan negatief denken. Positief denken zou een helende invloed hebben. Helaas blijkt uit wetenschappelijke onderzoeken helemaal niet zo’n duidelijk verband tussen onze gedachten en onze gezondheid. De helende kracht van positief denken bij vreselijke ziektes als kanker is een illusie.

Er is wel een correlatie, maar onduidelijk blijft of er ook een causaal verband is. In veel gevallen niet. Ik bedoel: zijn mensen positief omdat ze gezond zijn, of zijn ze gezond omdat ze positief zijn?

Je bent ‘stuk’

De terreur zit vooral in het feit dat negatief ingestelde mensen zouden overlopen van allerlei zelfbeperkende overtuigingen. Men negeert de invloed van de (boze) totaal. Volgens de goeroes is er kennelijk iets ‘kapot’ aan deze mensen. Het is hun eigen schuld als dingen verkeerd lopen in hun leven. Ze moeten die knop eindelijk eens een keertje omdraaien. Zo simpel is het. Want optimisme is de sleutel tot persoonlijke welvaart en financieel succes. Kortom: er is geen excuus voor falen. Denk jezelf rijk, succesvol en gezond. Droom lekker verder!

De ‘ik-maatschappij’

Deze boodschap treft een vruchtbare voedingsbodem in onze ‘ik-maatschappij’. Het is spekkie naar het bekkie van bedrijven die bezig zijn met afslankoperaties en hun personeel om te vormen tot zelfstandige ondernemers.

Vandaar dat de positiviteitsgoeroes een leuke boterham verdienen. Hun ideeën zijn een warme deken voor het bedrijfsleven. Ze bieden hoop aan de medemens die op het punt staat een schop onder zijn gat te krijgen. Een goeroe inhuren lijkt duur, maar is een stuk goedkoper dan de arme werknemer lange tijd doorbetalen. Laat hem optimistisch gestemd afvloeien naar het zzp-schap of nul uren contract.

Het prijskaartje

De kracht van de boodschap is natuurlijk dat vrijwel alles mogelijk is als je maar positief denkt. Helaas hangt aan dit idee een bijzonder vervelend ‘prijskaartje’. De ontkenning van volkomen normale gevoelens wanneer het tegenzit.

Geef je jezelf er toch aan over? Dan volgt verbanning naar het strafbankje: we praten niet meer met je. Sterker nog: de negatieve medemens belandt op de schroothopen van onze maatschappij. Wie niet horen wil, moet maar voelen.

Met grote regelmaat duikt het advies op om ‘negatieve mensen’ te mijden als de spreekwoordelijke pest. Het is een advies dat getuigt van een grote mate van onvolwassenheid. Volwassen mensen kunnen prima omgaan met tegenslagen en mensen die wat minder vrolijk zijn.

Een virus

De goeroes beweren doodleuk dat je negatieve mensen moet mijden als de spreekwoordelijke pest. Deze negatieve types zijn besmettelijk en zouden je rooskleurige kijk op het leven aantasten.

Dus verklaren de aanhangers van deze beweging met een gelukzalige blik in hun ogen ‘het ontslag / ongeluk / ziekte of andere tegenslag was het beste dat me ooit is overkomen!’ Maak dat de kat wijs. De meeste mensen zijn in diepe rouw wanneer ze van het ene op het andere moment op de keien worden geknikkerd of te horen krijgen dat het flink mis is met hun gezondheid.

Om maar helemaal te zwijgen van allerlei andere vreselijke voorvallen die onverbrekelijk met het leven zijn verbonden. Nee, daarover mogen wij niet treuren. Je moét optimistisch blijven. Ben je het niet? Dan volgt straf. Het is maar dat je het weet.

PS. Er is niks mis mee als je af en toe een beetje in een dip zit of je ergens kwaad over maakt. Het hoort bij het leven. Waar het om draait is veerkracht, de kracht om weer overeind te krabbelen en verder te gaan.

Een aanrader is het artikel ‘Are pessimists more productive than optimists?’